Als een klein kind staan we te schreeuwen bij de cyanotype prints: “Kijk dan! Kijk dan! Het begint al!” Springend hup ik naar de prints van mijn zus. “Die van mij zijn ook echt cool!” “Ze worden nu al donkerder! Gaat dat goed?” “Geen idee. Zullen we straks wel zien denk ik!”
Ondertussen gaan we naar binnen om de spoelbakjes te vullen met water. “Is de tijd al om? Kom we gaan even checken.” Rustig gaan we naar buiten. “Even kijken. Het is vandaag erg zonnig. Dan mogen ze iets minder lang dan tien minuten buiten liggen.” Mijn zus spiekt even op haar horloge. “Ze liggen er nu acht minuten. Nog even wachten voor de zekerheid?” “Si. Ik ga vast naar binnen om te kijken of ze er zo in kunnen.”
Als een kind zo blij waren we tijdens het maken van deze diy cyanotype prints! Echt te leuk! Het hele proces was leuk. Dit gaan we zeker vaker doen!
Allereerst: Wat zijn cyanotype prints?
Cyanotype prints zijn unieke creaties die ontstaan door een historische drukmethode uit de 19e eeuw. Door een speciaal lichtgevoelig mengsel aan te brengen op papier of stof en deze te belichten aan zonlicht of UV-licht, ontstaat een prachtige blauwe kleur op de belichte delen. Dit contrast zorgt voor een bijzonder visueel effect.
Met cyanotype kun je experimenteren met objecten, planten en belichtingstijden om je eigen unieke kunstwerken te creëren. Ontdek de magie van cyanotype en laat je creativiteit de vrije loop!
Wat heb je nodig om zelf cyanotype prints te maken?
Om je een waslijst aan materialen te besparen; je kunt het beste een beginnerspakketje cyanotype kopen. Dit kost een paar tientjes, maar daarmee kun je wel minstens twaalf kaarten en nog een stuk of acht A4-prints maken.
Je hebt dan thuis nog wel wat andere dingen nodig:
- Doorzichtige plaat om de materialen op z’n plek te houden. Bijvoorbeeld het glas uit een fotolijstje of een plaat uit de koelkast. Let er op dat de plaat effen moet zijn en niet zo eentje met strepen er op.
- Wat extra aquarelpapier
- Wat kranten of een stuk karton voor wanneer je mix op je kaartjes smeert.
- Als je A4-aquarelpapier gebruikt, dan een bakplaat om te gebruiken als spoelbak.
- Eventueel gedestilleerd water als je van plan bent de chemicaliën langer te bewaren. Wij hebben gewoon kraanwater gebruikt.
- EN! Natuurlijk heb je ook items nodig om te gebruiken als afdruk. Wij vinden natuurvondsten natuurlijk het leukste haha!
Wil je geen beginnersetje kopen? Dan heb je het volgende nodig:
- Cyanotype chemicaliën, een mini maatbekertje (eentje waar je twee keer 5ml mee kan aflezen), een mixstaafje, eventueel handschoenen, een mixbekertje, papier, foamkwastje of sponsje, spoelbakje, gedestilleerd water.
Hoe maak je de cyanotype prints?
In de kit zit ook een uitgebreide beschrijving bij zodat je weet wat je moet doen. Het lijkt alsof het heel veel werk is, maar het valt echt reuze mee. Je hebt een aantal stappen.
- Het papier voorbereiden
- Het papier drogen
- De prints maken
- De prints in water weken
- De prints drogen
Je doorloopt de stappen uit de handleiding en vervolgens kun je het zelf. Even in het kort de stappen uitgelegd:
- Je mixt de potjes chemicaliën met water, even schudden en vervolgens doe je van allebei dezelfde dosering in het maatbakje.
- Je smeert de mix op je papier met een kwastje.
- Je droogt je papier in een donkere ruimte.
- Leg buiten je natuurvondsten en het glas klaar.
- Je neemt je papier mee de zon in en legt snel je natuurvondsten op de prints. Leg daar het glas op zodat je vondsten niet verplaatsen.
- De prints beginnen nu van kleur te veranderen in de zon! Je wacht ongeveer tien minuutjes.
- Ondertussen zet binnen de spoelbakjes klaar met water.
- Je neemt de prints mee naar je spoelbakjes en legt ze daarin. Meteen begint het te verkleuren! Supertof!
- Je laat ze ongeveer vijftien minuutjes in de spoelbakjes. Af en toe even bewegen met de papiertjes.
- Je haalt de papiertjes uit de spoelbakjes en legt/hangt ze te drogen.
- Klaar!
Wederom, het lijkt meer werk dan het is. Mijn zus zij vooraf: “Ik ben blij dat je er bij bent, was er nooit aan begonnen als ik die stappen zo lees.” Achteraf zei ze dat het vooral veel werk leek. Je bent er wel minstens een uur of twee druk mee. Het ligt aan hoe snel alles droogt. Ik heb het hele proces als een klein kind lopen springen zo tof vond ik het! Elke keer in de kast voelen of de prints al droog zijn haha!
Is cyanotype geschikt voor kinderen?
Ja en nee. Jonge kinderen kunnen niet overal bij helpen, maar het scheikundig proces is ook erg leuk om te zien.
De chemicaliën kan een ouder kind wel mixen, kleine kinderen niet. Dan doe je het zelf. Mijn nichtjes van tien kunnen dit prima. Of jouw kind dit kan, kun je het beste zelf inschatten. Als je het spul op je kleren krijgt, worden die namelijk ook blauw in de zon haha. Het spul is niet giftig. Het kan wel lichtelijk irriteren, dus krijg je het op je, even afspoelen met water. Je kunt het mixen wel prima doen waar kinderen bij zijn. Het is namelijk echt een tof scheikundig proces! Vervolgens smeer je de mix op het papier en daarna droog je het papier.
De prints maken! Daar kunnen kinderen prima bij helpen. Supertof zelfs! Het hele cyanotype proces is ook erg mooi om te zien. De mix kleurt het papier geel. Het papier verkleurt in de zon van geel naar grijzig blauw en in het water van grijzig blauw naar fel blauw. En mooi dat het resultaat is! Echt iets om trots op te zijn. Ik ben 33 en heb het aan iedereen laten zien. “Kijk mam wat ik net met Marleen gemaakt heb. Mooi he!”
Geen zin in de stappen? Je hebt eventueel ook zonnepapier. Deze prints werken ongeveer hetzelfde. De prints leg je buiten neer met iets erop. Je wacht een bepaalde tijd, je weekt de prints in water en je droogt de prints. Ook erg leuk om te doen. Resultaat is wel iets minder spectaculair. En eigenlijk sla je alleen de eerste stap over: Het papier voorbereiden.
Extra tips:
- Voorbereiding is het halve werk. Leg een stuk karton klaar, spreid de kaarten uit, kies een donkere ruimte over om te drogen, leg de spoelbakken klaar in de keuken met water, maak een plekje klaar waar de kaarten kunnen drogen en leg buiten je natuurvondsten en glas klaar.
- Gooi de gemixte chemicaliën niet weg. Maak ze op. Leg daarom wat extra prints klaar en mix niet te veel. Ik was echt verbaasd hoeveel prints je kunt maken met 10 ml mix.
- Je kunt ook op verschillende momenten je natuurvondsten op je papier leggen. De delen die langer op het papier liggen, zijn dan het witst. De andere delen steeds donkerder blauw.
- Je kunt ook printen op textiel. Bijvoorbeeld een t-shirt of een juten zak.
Conclusie
Vijf sterren! ★★★★★
Activiteit: Oké, hier twijfelde ik tussen vier en vijf sterren. Voor volwassenen en oudere kinderen: Zeker vijf sterren. Voor jonge kinderen ook heel tof om dit scheikundige proces te zien. Het middelste gedeelte is ook erg leuk! Maar omdat jonge kinderen in het begin beter alleen kunnen kijken, voor hen vier sterren.
Resultaat: Zo mooi. Zo mooi. Echt trots op het resultaat en heb gelijk nog meer papier voorbereid. Leuk om te geven op een verjaardag of iets. Dan kunnen ze zelf iets maken!
Kosten: Een paar tientjes. Voor het setje of voor de materialen. We proberen bij Met Zonder Jas zo veel mogelijk activiteiten te publiceren die kosteloos zijn. Maar sommige activiteiten zijn dat niet.
Wanneer: Dit kan in de zomer wanneer de zon schijnt. Eventueel ook op zonnige dagen in de lente, herfst. Maar dan zijn de zonuren wel minder.
Ben je aan de slag gegaan met cyanotype? We zijn benieuwd naar het resultaat♥! Heb je een foto? Post deze op Facebook of Instagram. Vergeet ons niet te taggen of de hashtag #metzonderjascom te gebruiken. Ook daar worden we blij van♥!
