In bomen klimmen, hard rennen of fietsen, op randjes balanceren, bij het water of vuur spelen en meer van dit soort activiteiten. Kinderen zijn er dol op, risicovol spel, het hart van ouders soms wat minder. Risicovol spel is goed voor de ontwikkeling. We vertellen je graag meer over de voordelen van riskant spel en hoe je je eventuele eigen angst voor je kind opzij kunt zetten.
Wat is risicovol spel?
Risicovol spel is spel dat uitdagend en spannend is. Het is spel dat je als risicovol zou kunnen beschouwen. Risicovol spel is erg goed voor de ontwikkeling van kinderen. Hoewel het voor ouders soms wat spannend is, is het voor kinderen dus erg goed. Spelen op hoogte, op gevaarlijke plekken of met gevaarlijke voorwerpen zijn vormen van risicovol spel.
Waarom is risicovol spelen belangrijk?
Er zijn veel onderzoeken gedaan naar de voordelen van risicovol spel of riskant spelen bij kinderen. Het versterkt zelfvertrouwen, veerkracht, fysieke- en sociale vaardigheden en risico-inschatting (kinderen die veel riskant gespeeld hebben nemen in een gevaarlijke situatie betere keuzes). Het verkleint de kans op verwondingen (minder gebroken botten naarmate kinderen ouder worden), het ontwikkelt doorzettingsvermogen en vermindert het angsten.
Waar moet je op letten als je veilig wilt spelen?
Het belangrijkste om veilig te spelen is dat je de duidelijk bent over het “risicovolle” gedeelte van het spel. Leg uit wat de gevolgen kunnen zijn en hoe je hier mee om kunt gaan. Zorg er voor dat je dit niet op een bangmakende manier doet. Daarnaast is het handig om afspraken met elkaar te maken. Let ook op je eigen communicatie.
Omdat je veel verschillende vormen hebt van risicovol spel, geven je per vorm wat tips en tricks.
Verschillende vormen van risicovol spelen
Riskant spel kan worden ingedeeld in zeven verschillende vormen, die allemaal verschillende ontwikkelingsvoordelen hebben.
Riskant spel: Hoogte
Klimmen in hoge bomen of springen van en over hoogtes of bij een trap spelen. Spelen met en rondom hoogtes is goed voor de motorische vaardigheden. Kinderen worden er fysiek sterker van, krijgen meer ruimtelijk inzicht en leren diepte en snelheid in te schatten.
Belangrijkste aandachtspunt: wanneer je kind ergens zelf op kan en durft te klimmen, kan hij er ook weer zelf af klimmen, til je kind dus liever nergens op, mogelijk ga je dan zijn/haar hoogte-grens over. Dat is weer minder goed is voor het zelfvertrouwen.
Ga je bomen klimmen? Dan kun je daar een aantal regels over uitleggen.
Risicovol spel: Snelheid
Rennen, glijden, draaien, steppen, fietsen, schommelen, bergjes op en af. Het draait allemaal om snelheid. Het is goed voor de conditie, voor ruimtelijk inzicht en het inschatten van snelheid.
Zorg indien nodig voor beschermingsmiddelen, zoals een helm of elleboog- of kniebeschermers. De basisvaardigheden van snelheid zijn het best te leren wanneer ze nog geen rekening hoeven te houden met omstanders, oefen dus op rustige plekken. Wanneer je uitbreidt naar drukkere plekken, kun je je kind begeleiden: ‘Er zijn veel mensen in het park, geef je die de ruimte wanneer je langs fietst?’.
Risicovol spelen: Gevaarlijke voorwerpen
Messen, stokken, gereedschap (hamers, spijkers, zaag), pijl/boog, touwen. Spelen met gevaarlijke voorwerpen is goed voor het zelfvertrouwen, oog-handcoördinatie en ze leren vaardigheden die we gebruiken in het dagelijks leven.
Vroeger was het gebruik van gevaarlijke voorwerpen en leren hiermee om te gaan onderdeel van het opgroeien. Inmiddels worden veel voorwerpen als gevaarlijk weggezet en worden de meeste kinderen hiervandaan gehouden. Bijvoorbeeld omdat we zelf niet meer weten hoe we hier veilig mee om moeten gaan en kunnen we dit onze kinderen minder vanzelfsprekend leren. Of uit angst.
Probeer het gebruik van gevaarlijke voorwerpen niet te verbieden, leg in plaats daarvan uit hoe ze hier veilig mee om kunnen gaan. Laat ze de voorwerpen ontdekken, geef gepaste begeleiding:
- “Waar moet je op letten voordat je een steen gooit?”
- “Een stok heeft veel ruimte nodig, kijk eerst om je heen of er niemand in de buurt is die je kunt bezeren.”
- “Deze punt is erg scherp. Wat kan er gebeuren als je hier mee gaat rennen.”
Risicovol spel: Gevaarlijke plekken
Drukke wegen, water, vuur, een bouwplaats of op of rondom ijs. Spelen op gevaarlijke plekken is goed om ervaring op te doen met gevaarlijke situaties waarin je kind terecht kan komen, ze leren goed te handelen en veilige keuzes te maken.
Leg uit en vertel over de gevaren van een situatie en hoe ze eventuele problemen kunnen oplossen: een voorbeeld hiervan is dat je altijd zorgt voor water bij vuur om het eventueel te blussen.
Als ouder blijf je bij je kind die speelt op gevaarlijke plekken totdat zowel jij als je kind zich vertrouwd voelt met de omgeving.
Risicovol spel: Stoeien
Trek- en duwspelen: worstelen, schermen, sabelen met stokken. Goed voor de motoriek en sociale vaardigheden, het zorgt voor positief contact met elkaar: je eigen en anderen hun grenzen leren kennen.
Leer ze elkaars grenzen respecteren: wanneer één van de partijen het spel niet meer leuk vindt, noemen we het vechten en dat is niet oké. Je doet elkaar geen pijn en je stopt zodra één van de partijen dat wil. Leer je kind tussendoor te vragen of de ander nog oké is, doe dit zelf ook wanneer je stoeit met je kind.
Risicovol buitenspelen: Alleen buiten spelen
Verdwalen en verdwijnen. Alleen of met vriendjes op ontdekkingstocht gaan. Voor de kleinste kinderen valt verstoppertje spelen hier ook al onder. Goed voor de zelfstandigheid en verantwoordelijkheid voor zichzelf en anderen. Maak afspraken over het speelgebied en zorg dat je kind de omgeving kent.
Vertel dat ze niet met vreemden mee mogen gaan en waarom niet. Vertel ook wat ze kunnen doen of zeggen wanneer een vreemde hen aanspreekt, wanneer iemand zich bezeerd of hij/zij zich onprettig voelt. Check regelmatig of alles oké is.
Je kunt gebruik maken van armbandjes en kettingen met je eigen telefoonnummer erop. Of kies voor een horloge die is uitgerust met GPS, zo kun je altijd zien waar je kind is, met sommige horloge kun je zelfs bellen.
Oké, dat dus over wat risicovol spel is en de verschillende vormen van riskant spel. Je kunt riskant spel op verschillende manieren stimuleren en je kind te motiveren. Daarbij kun je oefenen om je eigen angsten je kind niet in de weg te laten zitten, door enkele aanpassingen in hoe en wat je tegen je kinderen zegt tijdens riskant spel. Zoals niet elke keer “pas op” zeggen. We nemen je graag mee in de wereld van risicovol spel.
